1 Mayıs’ın Dünya ve Türkiye’deki Tarihçesi
1 Mayıs İşçi Bayramı’nın tarihçesi oldukça köklüdür. İlk kez 1886 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde kutlandı. O dönemde, işçi sınıfı, iş saatlerinin uzunluğu, düşük ücretler ve kötü çalışma koşulları gibi konularda çeşitli taleplerde bulunuyordu. İşçiler, 1 Mayıs 1886 tarihinde, özellikle Chicago’da, sekiz saatlik iş gününü savunan ve bu taleplerini dile getiren büyük bir grev ve protesto düzenledi.
Ancak bu protestolar, polis ile işçiler arasında şiddetli çatışmalara yol açtı ve sonuç olarak Haymarket Meydanı’nda patlayan bir bomba sonucunda ölü ve yaralılar oldu. Bu olaylar, 1 Mayıs’ın işçi sınıfının mücadele ve dayanışma günü olarak anılmasına yol açtı.
Daha sonraki yıllarda, 1 Mayıs, dünya genelinde işçi sınıfı için önemli bir bayram haline geldi. Birçok ülkede, işçilerin haklarını ve kazanımlarını kutlamak, dayanışmayı pekiştirmek ve işçi hakları için mücadele etmek amacıyla çeşitli etkinlikler, gösteriler ve mitingler düzenlenir.
1 Mayıs ve Türkiye
Türkiye’de 1 Mayıs’ın tarihi oldukça önemlidir ve farklı dönemlerde çeşitli olaylarla izlenmiştir. İlk olarak 1 Mayıs, 1923 yılında, Türkiye’de Cumhuriyet’in ilanından sonra kutlanmaya başlandı. Ancak bu dönemde resmi bir nitelik taşımıyordu.
Daha sonra, 1 Mayıs 1976’da Türkiye’de resmi bir şekilde kutlanmaya başlandı. Ancak, 1 Mayıs 1977’de Taksim Meydanı’nda gerçekleşen ve birçok kişinin hayatını kaybettiği kanlı olaylar nedeniyle kutlamalar uzun yıllar boyunca yasaklandı.
1990’lardan itibaren ise, sendikalar ve işçi örgütleri 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak için her yıl izin başvuruları yapmaya başladılar. Ancak 1 Mayıs 2013’e kadar Taksim Meydanı’nda kutlamalar resmi olarak yapılmamıştı.
Son olarak, 1 Mayıs 2010’da, Taksim Meydanı’nda yapılmak istenen kutlamalara polis müdahale etmiş ve bu müdahalede birçok kişi yaralanmıştı. Bunun üzerine 1 Mayıs kutlamaları Taksim Meydanı’nda yapılmamaya başlandı ve çoğunlukla farklı bölgelerde düzenlenmeye devam etti. Ancak, son yıllarda yeniden Taksim Meydanı’nda kutlamalara izin verilmeye başlanmıştır.
1 Mayıs 1977 Olayı Nedir?
Türkiye’deki kanlı 1 Mayıs olayları, 1 Mayıs 1977’de İstanbul’un Taksim Meydanı’nda gerçekleşen ve birçok kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olan olaylar olarak bilinir. Bu olaylar, “1 Mayıs Katliamı” olarak da anılır.
1 Mayıs 1977’de, Türkiye işçi sınıfının Uluslararası İşçi Bayramı’nı kutlamak amacıyla Taksim Meydanı’nda toplanması planlanmıştı. Ancak, polis ile göstericiler arasında meydana gelen çatışmalar esnasında bilinmeyen kişilerce civar binalardan ateş açılması sonucunda 34 kişi hayatını kaybetti ve 136 kişi yaralandı.
Olayların ardından, Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs kutlamaları uzun yıllar boyunca yasaklanmıştır. Bu olaylar, Türkiye’deki 1 Mayıs kutlamalarının ve işçi hakları mücadelesinin seyrini önemli ölçüde etkilemiştir.
Olay sonrası 470 kişi göz altına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamayarak serbest bırakıldılar. Tertip komitesi, bazı sendika ve sol gruplardan 98 kişi hakkındaki yargılamalar 14 yıl boyunca sürdü. Bu yargılamalardan kimse ceza almadı. Emniyet veya devlet yetkililerinden herhangi birinin yargılanmadığı dava zaman aşımına uğrayarak düştü. Bunun üzerine dava, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşındı. Bugüne kadar ateşi kimlerin açtığı tam olarak belirlenememiş ve olay aydınlatılamamıştır.
